Korkularımız Ne Zaman Fobiye Dönüşür?
Kan, örümcek, fare, yılan görmek, iğneden korkmak, insanlarla sohbet etmek veya konuşmak, topluluk önünde sunum yapmak, uçağa binmek, dar alanlarda bulunmak, evden çıkamamak gibi yaygın korkular, çok yoğun kaygılara dönüştüğü zaman “fobi” olarak adlandırılır.
Burada bahsedilen durum, kaygı ile insanların engellemeye çalıştıkları davranışlarla tanımlanmaktadır.
Fobi kavramı, bir durumun veya herhangi bir nesnenin oluşturduğu tehlikeyle orantısız olan, aşırı ve bir o kadar da yoğun olan, mantık dışı bir korku ile bütünleşen bir kaygı bozukluğudur.
Fobiler beraberinde yüksek fizyolojik uyarımlara yol açarken kişi, korkudan kaçmak için elinden geldiğince uyaranla karşılaşmamaya çalışır. Bu durum, kaçınma davranışını tetikler. Kişi, korkudan kaçamadığı zamanlarda yoğun kaygı hisseder.
Fobilerin yapılan araştırmalardan yola çıkarak, başlangıcında travmatik olaylar, koşullanma, bir şey karşısında korkan kişinin gözlemlenmesi sonucunda ortaya çıktığı öğreniliyor.
Peki korku ne zaman kaygı bozukluğu halini alıyor?
- Korkunun tam anlamı ile bir fobi haline gelmesi için, korku şiddetinin oldukça yüksek olması gerekmektedir.
- Aynı zamanda korku yaratan durumun ya da nesnenin altında mantıksal ilişki kurulmaması gerekmektedir.
- Yaratılan korkunun, nesne ile orantısız olması da diğer etkendir.
Bu üç madde, kaygı bozukluğuna yani korkunun fobiye dönüşmesine neden olmaktadır.Yani bir nevi korku, rayından çıkarak kaygıya dönüşürken, kişinin hissettiği yoğun kaygı da fobiye dönüşür.
Fobiye dönüşen bozukluğun tedavisi için; bilişsel davranışsal tedavi çoğu zaman, karşı karşıya getirme tedavisi ile birleştirilir.
Bilişsel davranışsal tedavi, olumsuz, sağlıksız, bozuk düşünce ve inanışları olumlu, sağlıklı, gerçekçi olanları yerine koyarak değiştirmek, bu yeni becerileri kişiye kazandırmak için uygulanır.
Karşı karşıya getirme terapisinde ise, kişinin kaçınmak için yoğun çaba sarfettiği durum, olay ya da nesnelerle yavaş yavaş karşı karşıya getirilmesini ve kaygı yaratan durum azalana kadar bu terapinin sürdürülmesini kapsamaktadır.
Çoğu fobi, tedavi yardımı olmadan geçmez. Fobi tedavileri psikoterapi veya ilaç kullanımı veya ikisinin karışımını kapsayabilir.